Nhân giống ong trong vụ Thu Đông
Tạo chúa, nhân đàn và xây bánh tổ là 3 khâu gắn liền với nhau trong quá trình nhân giống ong. Thời tiết và nguồn hoa trong vụ thu đông hoàn toàn thuận lợi cho việc nhân đàn, nhất là nguồn phấn phong phú và kéo dài. Nhân giống cũng là một nguồn thu chính của người nuôi ong, muốn nhân giống phải có đủ số thùng ong và phải đầu tư thêm thức ăn.
Thời vụ nhân giống thích hợp với vùng thấp là từ 1/10 đến 30/11, vùng cao kết thúc sớm hơn 1/10 đến 15/11. Từ ngày 25 đến 30/ 11 toàn bộ ong chúa đã đẻ.
– Tạo ong đực: vụ Thu Đông đàn ong thường không tự tạo ong đực, nhất là đầu vụ, ong đực còn lưu lại từ vụ trước thì chất lượng kém cho nên muốn tạo chúa, chia đàn có kết quả thì vụ này người nuôi ong phải chủ động tạo ong đực.
– Tạo ong chúa: tạo ong chúa từ đầu và giữa tháng 10, khi đàn ong đã đủ mạnh và ong đực đã sắp nở. Nếu tạo nhiều chúa và chia đàn quá sớm đàn ong nhỏ phát triển chậm, nhưng nếu trại ong có vài chục đàn thì cũng tìm cách thay chúa hoặc chia một số đàn ong để có đàn chúa mới làm đàn chủ công xây tầng.
Vụ Thu Đông cần tạo ong chúa làm nhiều đợt, đợt sau vừa để sử dụng cho việc thay chúa, chia đàn vừa để bổ sung mũ chúa cho đàn giao phối đợt trước bị mất.
Mỗi đợt tạo ong chúa tính toán số lượng đàn ong chia ra, số đàn cần thay chúa cộng với số mũ chúa để dự trữ mà tạo nhiều hoặc ít và tạo tập trung vào thời điểm thuận lợi. Tránh các ngày “nước rươi”, mưa kéo dài 5 – 7 ngày ảnh hưởng đến việc giao phối của ong chúa.
– Chia đàn song song với việc xây thêm bánh tổ mới. Có chia đàn, tăng số lượng đàn mới tăng được thế đàn ong bằng cách cho xây tầng chân mới và ngược lại có tầng mới, mới có đàn ong mạnh để tiếp tục chia đàn, và sau khi chia đàn ong mạnh hơn và vụ mật đông.
Để chia đàn ong được thuận lợi thì trước khi đặt ong đã phải giành chỗ để chia đàn tức là đặt ong thưa để khoảng cách rộng. Trong vụ Thu Đông có một số đàn chia 2 lần (một thành bốn) cho nên nếu không chuẩn bị trước thì khi chia đàn sẽ gặp khó khăn.
Thời gian đầu có thể dùng đàn 1 cầu để làm đàn giao phối, sau đó tăng cầu nhộng khi ong chúa đã đẻ. Nhưng nói chung trong vụ nên dùng phương pháp chia đều và chia song song vì như vậy dễ điều chỉnh lượng ong và thuận lợi cho việc quản lý, sau khi ong chúa đẻ một tuần có thể xây tầng được.
Sau mỗi đợt chia đàn cần giữ lại một số đàn mạnh để lấy cầu nhộng viện cho đàn chúa mới và dùng làm đàn nuôi dưỡng tạo chúa đợt sau.
Trước khi chia đàn, cũng phải cho ong ăn no, có mật vít nắp vì sau khi chia những đàn ong nhỏ ăn rất chậm hoặc không ăn.
Thay ong chúa trong vụ Thu Đông
Nên thay chúa mỗi năm 1 – 2 lần, dùng ong chúa 6 – 9 tháng tuổi. Thay chúa cuối vụ Thu, vụ Đông ong chúa đẻ tốt và vụ Xuân năm sau ong phát triển tốt ít chia đàn. Vụ Thu Đông có thời gian dài nên thay chúa làm nhiều đợt và tập trung vào lúc thời tiết tốt. Dùng phương pháp chia đàn kết hợp với thay chúa bằng cách nhốt ong chúa đẻ, tách đàn gắn 2 mũ chúa nếu ong chúa giao phối được cả hai con thì giết chúa cũ và chia đàn, được một con thì thay chúa.
Vụ Đông cũng có thể dùng phương pháp thay chúa tự nhiên, bẻ què chân sau hoặc làm xước cánh chúa cũ rồi gắn mũ chúa để đàn ong tự thay thế, bằng cách này vụ Đông có thể có 2 ong chúa cùng đẻ và vụ Xuân đàn phát triển tốt.
Chống rét và hanh khô
Từ tháng 10 trở đi cần chống rét cho ong. Để ong nơi kín gió, tránh hướng bắc và đặt các vật chống rét cho đàn ong, trên trải báo, ngoài ván ngăn đặt các tấm rơm, rạ, lá chuối khô, bao tải, tấm xốp. Đàn trung bình trở lên đặt chống rét ngoài ván ngăn, đàn yếu dồn ong vào giữa chống rét hai bên. Cần chú ý điều chỉnh các dụng cụ chống rét theo tình hình thời tiết và đàn ong, trời ấm nắng phải lấy ra phơi phô và làm vệ sinh thùng.
Ngoài rét, cần phòng chống hanh khô cho đàn ong bằng cách đặt máng nước dưới thùng, tốt nhất là để thùng ong trên thảm cỏ ở quanh trại và tưới nước ở mặt đất. Thời tiết hanh khô và rét, ong chúa tơ nhiều có thể gây bốc bay dây truyền cần phải đề phòng tốt: chia nhiều đợt, kết thúc sớm cho ăn no và lúc nào đàn ong cũng có nhộng, ấu trùng. Ngoài ra vụ Thu Đông thường xuyên tạo ong chúa cho nên cần thay ngay ong chúa ở đàn chớm bệnh, giải quyết triệt để chuẩn bị vượt đông.
Vụ Thu Đông ong thường mắc bệnh ong trưởng thành và bệnh hoa trà, đàn ong nội (A.cerana) không nghiêm trọng bằng ong ngoại (A.mellifera) nhưng cũng bị bệnh rải rác cần chú ý phòng tránh, đặc biệt là sau những ngày mưa rét kéo dài.
Thu mật cuối vụ Thu Đông
Cuối vụ Thu Đông còn có một số cây có thể thu được mật như: cỏ cúc áo, bạc hà sớm, khoai lang… Phần lớn các cây này cung cấp mật cho ong đủ ăn nhưng nếu đặt ong ít, thời tiết tốt thì vẫn thu được mật. Khi thu mật cần kết hợp với việc chia đàn, xây tầng và chống rét nên áp dụng phương pháp quay tỉa, chọn những cầu nhiều mật để thu, cần quay mật trong phòng đề phòng ấu trùng bị chết lạnh.
Vụ Thu Đông là mùa bắt ong nên người nuôi ong luôn luôn điều chỉnh đàn ong của mình và nuôi đàn ong tốt để không bị hấp dẫn bởi những đõ ong đặt hánh quanh vùng.
Nguồn: Nông thôn ngày nay
Filed under: Kỹ thuật nuôi ong | Tagged: mat ong, mật ong, nuôi ong | Leave a comment »